Advies gebruik NPR en HRA

Voor inwoners van het aardbevingsgebied van Groningen is het belangrijk dat zij net zo veilig kunnen wonen als de rest van Nederland. Door aardbevingen als gevolg van de gaswinning is dat helaas nog niet mogelijk. Daarom werkt het kabinet eraan om gebouwen die niet veilig genoeg zijn, aardbevingsbestendig te maken. Daarnaast heeft het besloten om de gaswinning in 2022 te stoppen. Op deze manier kunnen inwoners van Groningen in de toekomst weer veilig wonen.

Hulpmiddelen afstemmen

Bij het versterken van gebouwen spelen twee technische hulpmiddelen een belangrijke rol: De Hazard and Risk Assessment (HRA) en de Nederlandse Praktijkrichtlijn (NPR). In de video hieronder wordt uitgelegd wat de precieze rol van deze hulpmiddelen is. Het is voor de snelheid en zorgvuldigheid van de versterkingsoperatie van belang dat de HRA en NPR zo goed mogelijk op elkaar zijn afgestemd. Als er verschillen ontstaan, is het belangrijk dat deze uitlegbaar zijn.

Meerwaarde

De HRA en NPR zijn verschillend van aard en ze worden op een andere manier ingezet tijdens de versterkingsopgave. Verschillende uitkomsten zijn dan ook nooit helemaal te voorkomen. Beide hulpmiddelen zijn van meerwaarde in de versterkingsopgave.

Zonder de HRA is het aantal te onderzoeken en mogelijk te versterken gebouwen moeilijk vast te stellen. Bovendien is het mogelijk dat de verkeerde panden als eerste worden versterkt, terwijl andere gebouwen meer risico lopen. Beide gevolgen zijn niet wenselijk voor de veiligheid.

De NPR is noodzakelijk voor een oordeel over de veiligheid van een specifieke woning en om te bepalen welke versterkingsmaatregelen nodig zijn.

Onderzoek naar verschillen

Doordat de HRA en NPR anders zijn qua functie en aard, is het ook niet vreemd dat beide hulpmiddelen wat verschillende uitkomsten laten zien. Maar een recente steekproef van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) laat zien dat de verschillen tussen de uitkomsten opvallend groot kunnen zijn.

Het Adviescollege Veiligheid Groningen (ACVG) heeft daarom op verzoek van de ministers van Economische Zaken en Klimaat en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties onderzocht hoe dit komt. Daarnaast heeft het adviescollege bekeken hoe beide hulpmiddelen beter op elkaar kunnen worden afgestemd en hoe met blijvende verschillen om te gaan.

Oorzaken verschillen

Uit het onderzoek van het ACVG blijkt dat de verschillende uitkomsten onder meer worden veroorzaakt door het meer behoudende karakter van de NPR ten opzichte van de HRA.

Je kunt op meerdere manieren berekenen hoe sterk een gebouw is. Je hebt uitgebreide rekenmethodes, die steeds beter wetenschappelijk geijkt worden en daarmee precies zijn, maar veel tijd in beslag nemen. Daarnaast zijn er ook vereenvoudigde methodes, die sneller resultaat opleveren maar vaak ook leiden tot een (te) behoudend oordeel. Dus als een expert bij het gebruik van de NPR een eenvoudige rekenmethode hanteert, kan de conclusie zijn dat een muur ingrijpend versterkt moet worden, terwijl dat misschien niet nodig is.

Er komt echter steeds meer en nieuwe kennis beschikbaar waarmee ook de vereenvoudigde methodes steeds betere resultaten opleveren. Het ACVG adviseert daarom deze methodes te verbeteren volgens de nieuwste kennis. Het Nederlands Normalisatie Instituut (NEN) werkt hier al aan.

Kwaliteit opnames en beoordeling

Daarnaast speelt mee dat het beoordelen van gebouwen ook mensenwerk is. Als een expert een woning onderzoekt, maakt hij een inschatting hoe sterk bepaalde onderdelen zijn. Bijvoorbeeld de verbindingen tussen muren en/of vloeren. Dit gebeurt op basis van aannames. Als een expert na een bouwkundige opname niet zeker weet hoe sterk de materialen en constructies zijn, kiest hij de meest veilige optie in zijn berekening met de NPR. Zeker als dit voor meerdere onderdelen speelt, kan het zijn dat ingrijpende maatregelen worden voorgesteld, die wellicht niet nodig zijn.

Het ACVG adviseert om meer aandacht te schenken aan de rol en werkwijze van de experts die gebouwen opnemen. Daarmee kan de kwaliteit van de opnames en de beoordeling worden verbeterd, ongeacht welke constructeur het werk uitvoert.

Evaluatie HRA

Hoewel het ACVG geen directe aanwijzingen heeft dat de HRA niet voldoet, adviseert het ACVG de HRA op een aantal punten te evalueren. Een belangrijk aspect is hoe de HRA omgaat met in-het-vlak en uit-het-vlak bezwijken van muren. Meer uitleg over in- en uit-het-vlak bezwijken vindt u in de illustratie en video hieronder. Daarnaast is het belangrijk dat de databank met verschillende type gebouwen voortdurend actueel wordt gehouden. Dit verkleint de kans dat de HRA en NPR verschillende uitkomsten geven.

Afbeelding met uitleg over in- en uit-het-vlak bezwijken van een gemetselde wand

Video met uitleg over in- en uit-het-vlak bezwijken

Door-ontwikkeling

Het door-ontwikkelen van de HRA en NPR gebeurt op verschillende momenten en met andere invalshoeken. Het ACVG vindt het belangrijk dat beide hulpmiddelen ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­- en typologiebenaderingen gebaseerd op deze hulpmiddelen - in samenhang en onder eenduidige regie worden geactualiseerd. Dit verkleint de kans op verschillende uitkomsten.

Meer aandacht voor meervoudige constructieve schade

Verder vindt het adviescollege dat de invloed van meervoudige constructieve schade aan gebouwen nog onderbelicht is in de versterkingsopgave. Door meervoudige schade kan een gebouw zwakker zijn dan waarvan momenteel wordt uitgegaan. Het ACVG adviseert dat meervoudige constructieve schade meegenomen wordt in de prioritering van de HRA. Ook zouden constructeurs hier structureel rekening mee moeten houden tijdens opname en beoordeling met de NPR.

Alle conclusies en aanbevelingen zijn terug te lezen in het advies aan de ministers van Economische Zaken en Klimaat en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

De ministers hebben het advies dinsdag 26 mei naar de Tweede Kamer gestuurd. Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat schrijft in zijn brief dat hij dit soort adviezen in de regel overneemt. De komende weken wil hij dit afstemmen met betrokken partijen zoals TNO, de TCMG, NEN en de NCG. Na de zomer laat de minister weten hoe de adviezen precies worden uitgevoerd. 

Consultatie

Het Adviescollege Veiligheid Groningen heeft, conform zijn opdracht, een voorlopige versie van het NPR-HRA advies gedeeld met de Regio en de Inspecteur-generaal der Mijnen voor een reactie. Daarnaast heeft het in het kader van kwaliteitsborging en transparantie ook de NCG, TCMG, de Mijnraad, NEN, TNO, het Groninger Gasberaad en de Groninger Bodem Beweging om een reactie gevraagd. Een samenvatting van de consultatie is hier te lezen.

Update 22-10-2020

De minister van EZK heeft op 22 oktober 2020 in een brief aan de Tweede Kamer geschreven hoe hij opvolging geeft aan het advies over het gebruik van de NPR en HRA.